چقدر پیش آمده که تمام روز مشغول کار و دوندگی بوده‌اید و حتی فرصت سر خاراندن هم نداشته‌اید اما در پایان روز نه‌تنها در کار خود پیشرفت چندانی حس نکرده‌اید بلکه با خستگی شدید و ذهنی فرسوده به خواب رفته باشید؟
این تله زندگی حرفهای بسیاری از ماست: انجام انبوهی از کارها، استرس دائمی، پیشرفت لاک‌پشتی و کم‌بهره، فرسودگی جسمی و روانی؛ علاج این درد؟ «کار عمیق».
در این مطلب به مفهوم تازه «کار عمیق» می‌پردازیم و راهکارهای پیاده‌سازی آن در زندگی حرفهای و محیط کاری خود را یاد می‌گیریم. در تلاشیم که کیفیت کار کردن شما به قبل و بعد از این مطلب تقسیم شود.
منظور از کار عمیق چیست؟
کال نیوپورت، نویسنده کتاب «کار عمیق»، مفهوم Deep Work را اینطور تعریف می‌کند:
«کار عمیق توانایی تمرکزِ بدون حواسپرتی بر روی یک فعالیت ذهنی دشوار است.»
کال نیوپورت، نویسنده و استاد علوم کامپیوتر در دانشگاه جورج‌تاون ابتدا در سال 2012 در یک پست در وبلاگ شخصی خود مفهوم «کار عمیق» را معرفی کرد. او سپس در سال 2016 در کتاب موفق و پرفروش خود «کار عمیق: قوانینی برای تمرکز و موفقیت در جهانی پر از حواسپرتی»، این مفهوم را به‌صورت کامل بسط داد.
نیوپورت می‌گوید موفقیت در دنیای امروز نیازمند حرکت به عمق است. با گسترش برق‌آسای دانش و اطلاعات و دسترسی آسان و همگانی به آن، جلوتر زدن از دیگران نیازمند تسلط بر مهارت‌ها و خلق ارزش به وسیله آنهاست و کار عمیق کلید رسیدن به این نقطه است.
کار عمیق در برابر کار سطحی
یکی از بهترین شیوه‌ها برای درک کار عمیق، بررسی نقطه مقابل آن یعنی «کار بدون عمق» است. کال نیوپورت کار سطحی را اینطور تعریف می‌کند:
«کاری که نیاز به فعالیت ذهنی خاصی ندارد مانند کارهای لجستیکی - کارهای تدارکاتی - که بدون تمرکز و حتی در زمان حواسپرتی هم می‌توان آنها را انجام داد؛ این دسته از کارها هیچ ارزش جدیدی به زندگی ما اضافه نمی‌کنند و تکرار آنها آسان و بدون زحمت است.»
👈 کار سطح این شکلی است: یک پروژه یا کار را شروع می‌کنید اما هم‌زمان ده تب باز در مرورگر خود دارید، مدام به اینباکس ایمیل خود سر می‌زنید، دم‌به‌دقیقه گوشی خود را نگاه می‌کنید و به پیام‌ها جواب می‌دهید و نوتیفیکیشن‌ها را چک می‌کنید، با همکاران خود مشغول گفتگوهای کوتاه و به‌ظاهر بی‌ضرر می‌شوید،… این فهرست ته ندارد!
اکثر افراد اینطور کار می‌کنند و در عین حال اکثر افراد از میزان پیشرفت خود در کارشان راضی نیستند. عمق، نیازمند تمرکز است. برای کار عمیق باید بتوانید در یک بازه زمانی محدود و مشخص، تمام حواس، تمرکز و انرژی خود را معطوف به یک کار کرده و آن را با بهترین کیفیت ممکن انجام دهید.
چهار رویکرد کار عمیق
برای شروع کار عمیق ابتدا باید رویکرد مناسب شرایط کاری و سبک زندگی خود را شناسایی و انتخاب کنید؛ کار عمیق بر مبنای نوع برنامهریزی به چهار بخش تقسیم می‌شود. این چهار بخش عبارتند از:
-
رویکرد رهبانی / The Monastic Philosophy
در این روش، شما مثل یک راهب بودایی همه زمان و انرژی خود را بر روی فقط و فقط یک کار متمرکز می‌کنید. این روش بیشترین میزان پاداش را به همراه خواهد داشت و در آن خبری از تغییر و جابجایی بین موقعیت‌های مختلف و فعالیت‌های متفاوت نیست.
👈 این یکی از روش‌هایی است که نویسندگان خیلی زیاد از آن استفاده می‌کنند؛ آنها با رفتن به محلی دور از دیگران کاملاً خود را در انزوایی خودخواسته قرار می‌دهند و برای چند هفته یا چند ماه فقط بر روی نوشتن متمرکز می‌شوند.
✘ این روش اما برای همه قابل اجرا و منطقی نیست؛ به‌خصوص برای افرادی که به‌واسطه شغلشان - مانند «دیجیتال مارکتینگ» یا «مدیریت محصول» - باید در نقش‌های متفاوتی فرو بروند.
✘ این روش همچنین می‌تواند مانع دیدن و قرار گرفتن در معرض فرصت‌های تازه باشد زیرا در این فلسفه باید به هر چیزی جز «یک کار مشخص و ثابت» نه بگویید.
-
رویکرد دوحالته / The Bimodal Philosophy
در این روش می‌توانید علاوه‌بر تمرکز بر روی یک فعالیت، برای کارهای دیگری که در زندگی‌تان حائز اهمیت‌اند نیز وقت بگذارید. موفقیت در این روش نیازمند انعطاف‌پذیری بالا برای تغییر برنامه‌های سالانه، ماهانه و هفتگی است.
👈 یک استاد دانشگاه ممکن است تمام فصل تابستان را بر روی تحقیق، پژوهش و مطالعه متمرکز شود در حالی در نه ماه دیگر سال به کار تدریس مشغول است.
-
رویکرد ریتمیک / The Rhythmic Philosophy
این روش مناسب افرادی است که یک روتین نسبتاً ثابت دارند. اگر می‌دانید عمده روزهایتان در طول سال قرار است چه شکلی باشد، می‌توانید ساعات مشخصی را در طول هر روز برای تمرکز بر روی یک کار مشخص کنار بگذارید و باقی روز را به کارهای غیرعمیق بگذرانید و به این شکل وارد یک «ریتم» شوید.
👈 یک نویسنده محتوا چهار ساعت ابتدای روز کاری خود را به طور کامل بر روی تحقیق و نوشتن محتوای مورد نظر اختصاص می‌دهد؛ او در باقی روز ممکن زمان‌هایی برای پاسخ دادن به ایمیل‌ها یا دیگر کارهای سطحی مرتبط با کار خود کنار می‌گذارد.
-
رویکرد ژورنالیستی / The Journalistic Philosophy
این روش مناسب افرادی است که درست مانند یک خبرنگار مدام در رفت‌وآمد هستند و روزهایشان نظم مشخصی ندارد. این فلسفه نیازمند ردگیری دائمی زمان و رصد کردن وقت‌های خالی در طول روز است؛ یعنی بازه‌های زمانی یک ساعته یا بیشتری که می‌توانید در آن به کار عمیق مشغول شوید.
👈 یک روزنامه‌نگار باید در بین کارهای معمول خود، ملاقات‌ها و رصد کردن اخبار، زمانی چند ساعته را به‌طور متمرکز به نوشتن مقاله خود اختصاص دهد.
✘ این روش برای افراد تازه‌کار و کسانی که تمرین کار عمیق نداشته‌اند می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد.
چطور عمیق کار کنیم؟
انجام کار عمیق دارای پیچیدگی‌ها و ظرایفی است که تعیین‌کننده کیفیت تلاش و زحمت شما خواهند بود. در این بخش، مرحله به مرحله به چگونگی پیاده‌سازی «کار عمیق» را بررسی می‌کنیم.
یک روتین بسازید
پیش از هر چیز برای خود یک «روتین کار عمیق» مشخص کنید؛ یک روتین باید دارای چهار فاکتور اصلی باشد.
-
مکان / Location
فضایی بدون یا با کمترین حواسپرتی ممکن را انتخاب کنید.
اگر چنین فضایی در دسترس نیست می‌توانید از هدفون‌های Noise Cancelling (کاهش نویز اطراف) استفاده کنید.
سعی کنید محل کار خود را ثابت نگه دارید؛ آشنایی با محیط کمک می‌کند سریع‌تر وارد فاز کار عمیق شوید.
-
مدت زمان / Duration
پیش از شروع دقیقاً مشخص کنید چقدر زمان می‌خواهید برای کار عمیق صرف کنید.
اگر تازه‌کار هستید با بازه‌های زمانی کوتاه مثلاً 30 دقیقه شروع کنید.
تمرکز مثل ماهیچه‌ای است که با تمرین قوی‌تر می‌شود و به‌مرور می‌توانید بازه‌های زمانی کار عمیق خود را طولانی‌تر کنید.
-
ساختار / Structure
برای خود تعیین کنید کار عمیق برای شما دقیقاً چه شکلی است.
آیا گوشی خود را خاموش می‌کنید یا روی حالت پرواز می‌گذارید؟
آیا مجاز هستید در میانه کار برای خوردن آب یا چای از جای خود بلند شوید؟
قبل از جلسه چیزی می‌خورید یا پس از آن؟
موفقیت جلسه کار عمیق خود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
(مثلاً تست صفحات مطالعه‌شده، تعداد کلمات نوشته‌شده، تعداد خطوط کدهایی که نوشته‌اید،…
قوانین و مقررات انتخابی‌تان هرچه که هست، آنها را برای خود کاملاً شفاف کرده و تماماً به آنها پایبند باشید.
-
نیازمندی‌ها / Requirements
پس از چند جلسه کار و آزمون‌وخطا متوجه خواهید شد که چه پیش‌نیازهایی برای کار عمیق لازم خواهید داشت؛ از ابزارها و نرم‌افزارهای مورد نیاز گرفته تا موسیقی یا نوشیدنی مورد علاقه در هنگام کار.
👈 یک نمونه روتین کار عمیق برای یک نویسنده
|
مکان |
فضای کار اشتراکی مورد علاقه‌ام. |
|
مدت‌زمان |
سه جلسه 45 دقیقه‌ای با استراحت‌های 15 دقیقه‌ای در بین آنها |
|
ساختار |
گوشی کاملاً خاموش خواهد بود؛ باید در هر نشست 45 دقیقه‌ای، 400 کلمه بنویسم. |
|
نیازمندی‌ها |
به موسیقی و هدفون نیاز ندارم. یک بطری آب کنار دستم خواهد بود. |
اقدامی بزرگ انجام دهید
گاهی روتین، پاسخگوی نیاز ما و هماهنگ با اهداف ما نیست. در چنین شرایطی نیوپورت پیشنهاد می‌کند دست به یک اقدام بزرگ بزنیم. اگر روتین باعث شده تا احساس فرسودگی یا کسالت کنید، بد نیست با یک تغییر بزرگ، هیجان تازه‌ای به روند خود اضافه کنید.
👈 نمونه‌هایی از اقدام بزرگ برای یک نویسنده
|
نمونه اقدام بزرگی که می‌توان انجام داد |
میزان زحمت و هزینه |
|
به جای فضای کار همیشگی به کافه بروید. |
هزینه پایین و زحمت کم |
|
برای چند روز در یک هتل اقامت کنید و کار خود را پیش ببرید. |
هزینه متوسط یا بالا و زحمت متوسط |
کارها را به سطحی و عمیق تقسیم کنید
به منظور تمرکز حداکثری روی کارهای عمیق، مهم است که بتوانید کار سطحی را از کار عمیق تشخیص دهید. برای تعیین اینکه یک کار/تسک/فعالیت، عمیق است یا سطحی، سؤالات زیر را از خود بپرسید:
-
آیا این کار نیاز به تمرکز زیاد دارد؟
-
آیا این کار نیاز به مهارت یا دانش خاص دارد؟
-
آیا این کار ارزش تازه‌ای در دنیا ایجاد می‌کند؟
-
آیا تکرار این کار دشوار خواهد بود؟
اگر پاسخ شما به همه یا اکثر این سؤالات بله باشد، پس باید آن را در زمره کارهای عمیق قرار دهید.
👈 نمونه‌هایی از دسته‌بندی کارهای عمیق و سطحی
|
کار سطحی |
کار عمیق |
|
◀ بررسی تک‌تک ایمیل‌های اینباکس |
◀ تدوین پیش‌نویس فیچر جدید محصول |
|
◀ پاسخ دادن به همکاران در جیرا |
◀ کدنویسی |
|
◀ تماس تلفنی برای هماهنگی کارها |
◀ آماده‌سازی برای یک سخنرانی |
|
◀ شرکت در جلسات به‌روزرسانی مانند دیلی‌اسکرام |
◀ تحقیق و بررسی درباره یک مسئله مهم |
کارهای سطحی را تا جای ممکن حذف کنید
برای رسیدن به کار عمیق باید «کار سطحی» را از آن لحظه از زندگی خود حذف کنید. این کار بسیار دشوار است اما مزایا و پاداش آن چشمگیر خواهد بود. اما چطور؟ بسیاری از کارهای سطحی را می‌توان با روش‌هایی مثل «تفویض اختیار» کنار گذاشت اما طبیعتاً حذف تمامی آنها از زندگی غیرممکن است.
در آن دسته از کارهای سطحی که باید انجام شوند، سعی کنید رویکردی متفاوت در پیش بگیرید و نگذارید این کارها بیش از آنکه باید زمان ببرند. برای مثال در زمان پاسخگویی به ایمیل‌ها، با دادن پاسخ‌های دقیق و به اندازه کافی کامل، جلوی ادامه‌دار شدن گفتگو را بگیرید.
👈 نمونه‌هایی از ایمیل خوب و ایمیل بد
|
در پاسخ به ایمیلی برای ست کردن یک جلسه |
|
|
✘ حتماً. چه ساعتی وقت خالی دارید؟ |
✔ خیلی خوب میشه اگر بتونیم در گوگل‌میت ملاقات کنیم. |
سرگرمی‌های باکیفیت پیدا کنید
اصلاً تصور نکنید که کار عمیق به معنای کار دائمی و حذف کامل استراحت، سرگرمی و تفریح از زندگی است؛ یک زندگی بدون استراحت و تفریح در زمان درست، زندگی کاملاً سالمی نیست.
با این حال جنس و نوع تفریح و سرگرمی در کیفیت زندگی ما بسیار تعیین‌کننده است. از سرگرمی‌هایی که فرمی از اعتیاد را با خود به همراه دارند، دوری کنید؛ که این به معنای حذف بخش عمده‌ای از فعالیت‌های آنلاین - اینترنت‌گردی و شبکه‌های اجتماعی - شماست.
👈 نمونه‌هایی از سرگرمی‌های بی‌کیفیت و سرگرمی‌های باکیفیت
|
سرگرمی بی‌کیفیت |
سرگرمی باکیفیت |
|
✘ تماشای تلویزیون |
✔ پیاده‌روی و ورزش |
|
✘ سر زدن به اینستاگرام، توییتر، یوتیوب، … |
✔ رفتن به طبیعت |
|
✘ سر زدن به وب‌سایت‌های سرگرمی |
✔ مطالعه رمان یا تماشای آثار برجسته تاریخ سینما |
|
✘ تماشای سریال‌های نتفلیکس و ترند دنیا |
✔ معاشرت با دوستان و خانواده |
برای روز کاری خود زمانبندی مشخص داشته باشید
«بیشتر کار نکنید، هوشمندانه‌تر کار کنید / Work Smart, Not Hard» این جمله آنقدر تکرار شده که دیگر به حالت کلیشه درآمده اما هنوز هم شایسته یادآوری است. با محدود کردن روزهای کاری خود، اجازه ندهید کارها بیهوده کش بیایند.
ترجیحاً روزهای کاری خود را بر مبنای استاندارد هشت تا ده ساعت در روز برنامهریزی کنید. اینکه بدانید در طول روز مدت زمانی محدودی برای رسیدگی به کارها دارید باعث می‌شود نسبت به انجام آنها و جوری که وقت و انرژی خود را صرف می‌کنید، سختگیر باشید.
ابزارهای لازم برای کار عمیق
برای رسیدن به تمرکز حداکثری و انجام کار عمیق یکی از مهم‌ترین فاکتورها «آماده کردن محیط و شرایط کار» قبل از شروع است.
طبیعتاً نمی‌توان انتظار داشت که شرایط همیشه برای ما بی‌نقص و ایده‌آل باشند اما می‌توانیم تلاش کنیم با امکاناتی که در دسترس داریم بهترین شرایط ممکن را برای خود فراهم کنیم.
اما برای کار عمیق به چه ابزارهایی نیاز داریم؟
پیش از هر چیز باید ابزارهای فیزیکی لازم را فراهم کنیم. به جز ابزارهای همیشگی و بدیهی مانند کامپیوتر، کاغذ و قلم یا مواردی از این دست، باید به ابزارهای مهمی بپردازیم که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. یک صندلی استاندارد، نور مناسب و البته داشتن یک میز خلوت و بدون ابزارهای غیرضروری و اضافی بسیار مهم است.
نکته غیر قابل انکار این است که در مورد ابزارهای فیزیکی، در خیلی از مواقع به دلایل مختلف حق انتخاب چندانی نداریم و باید با آنچه داریم و در دسترس‌مان است کنار بیاییم؛ اما در مورد ابزارهای دیجیتال بحث فرق می‌کند.
ابزارهای دیجیتال و نرم‌افزارهای بسیاری زیادی هستند که می‌توانیم برای کار عمیق از آنها کمک بگیریم. ابزارهای مدیریت تسک مانند ترلو؛ ابزارهای مدیریت تمرکز مانند Forest، ابزارهای بلاک‌کردن وب‌سایت‌ها و اپ‌های مزاحم مانند Freedom و ابزارهای ردگیری و مدیریت زمان مانند Clockify همگی انتخاب‌های خوبی برای برنامهریزی و مدیریت کار عمیق هستند.
مزایای کار عمیق
مزیت‌های کار عمیق فراتر از جلو انداختن شما در محیط کار است؛ کار عمیق با خود حسی عمیقی از رضایت و معنا را نیز به همراه می‌آورد. در فهرست زیر چهار مزیت اصلی و بزرگ کار عمیق را بررسی می‌کنیم.
-
کار عمیق یادگیری مباحث دشوار را آسان می‌کند.
یادگیری بخش جدایی‌ناپذیر هر شغل و حرفهای است. از طرفی یادگیری بسیاری از مباحث و تخصص‌ها کاری بسیاری دشوار است. کار عمیق در بازه‌های زمانی محدود و مشخص، تکنیکی هوشمندانه برای غلبه بر چالش یادگیری است.
-
کار عمیق منجر به خروجی باکیفیت در مدتی کوتاه می‌شود.
یادگیری یک بحث است و عمل کردن یک بحث دیگر؛ اما در این موقعیت هم درست مثل مورد قبل کار عمیق کمک می‌کند تا کیفیت خروجی کار خود را بالا ببریم و آنچه یاد می‌گیریم را به شکلی مؤثر به‌کار ببندیم.
-
کار عمیق حس رضایت از کار و از خود را به ارمغان می‌آورد.
کار عمیق فقط روشی برای افزایش بهره‌روی نیست بلکه قرار گرفتن در آن حس خوشایندی نیز به همراه می‌آورد. کار عمیق، موقعیتی است که تعادل هیجان‌انگیزی بین به‌چالش کشیده شدن و تقویت مهارت‌ها را در خود دارد.
-
کار عمیق موجب سلامت جسم و روان می‌شود.
دوندگی دائمی و آشفتگی فقط ذهن ما را به‌هم نمی‌ریزد بلکه سلامت جسم را نیز تهدید می‌کند. بسیار از حرفه‌ای‌ها در تمام 24 ساعت در چرخه‌ای بی‌وقفه از کار و اضطراب قرار دارند؛ کار عمیق با حذف حواس‌پرتی‌ها و بهم‌ریختگی‌ها، سطح تنش را پایین آورده و آرامش را به ذهن و جسم ما برمی‌گرداند.
چالش‌های کار عمیق
ضرورت و مزایای کار متمرکز و بادقت بر هیچ کسی پوشیده نیست اما این رویه کاملاً بدون نقص هم نیست. کار عمیق می‌تواند چالش‌هایی تازه را در برابر ما قرار دهد که باید نسبت به آنها آگاه باشیم.
-
فرسودگی
کار عمیق به فعالیت‌های ذهنی دشوار اختصاص می‌یابد و هر روز به چالش کشیدن خود می‌تواند به‌مرور منجر به فرسایش و Burnout شود.
راه حل؟ تفریح، استراحت و معاشرت را از برنامه ماهانه خود حذف نکنید.
-
در دسترس نبودن
اگر یک مدیر باشید یا کارتان وابسته به دیگران باشد نمی‌توانید زمان‌های طولانی در طول روز را از دسترس خارج شوید.
راه‌حل؟ با آزمون‌وخطا باید بتوانید زمان‌های ایده‌آلی که می‌توانید از نظرها پنهان شوید را پیدا کنید و آن زمان‌ها را به کار عمیق اختصاص دهید.
-
اهمال‌کاری
کار عمیق، همیشه سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز نیست. در واقع در بسیاری از مواقع کار عمیق به تسک‌هایی اختصاص دارند که حسی از اضطراب را در ما بیدار می‌کنند.
راه‌حل؟ انجام دادن، نوش‌داروی دلهره و اضطراب است. کمال‌گرایی را کنار بگذارید و کار عمیق را تمرین کنید.
جمع‌بندی: وقت حرکت به قسمت عمیق ماجراست!
کار عمیق نه فقط یک روش طلایی برای افزایش بهره‌روی و توسعه در کار و یادگیری، که ابزاری است برای افزایش توانمندی افراد و تیم‌ها؛ کار عمیق با هدیه کردن فرصت انجام کار مفید و پیشرفت واقعی، حس رضایتی عمیق را در ما به‌وجود می‌آورد. همان‌طور که کال نیوپورت می‌گوید: «یک زندگی خوب، یک زندگی عمیق است.»
|
تفکر چابک فقط یک متدولوژی نیست، یک نگاه متفاوت به کار تیمی و حل مسئله است. در اجیلیتی، آموزش Agile با رویکردی عملی، تدریجی و متناسب با فضای کاری تیم‌های ایرانی طراحی شده است.
|