تاب آوری چیست؟ | چطور در دوران سخت، «تاب‌آور» باشیم؟

وقتی در زندگی اوضاع بر وفق مرادتان پیش نمی‌رود، اولین واکنش‌تان چیست؟ خودتان را شکست‌خورده می‌بینید و همه چیز را تمام‌شده تصور می‌کنید؟ در برابر سختی‌هایی مثل مرگ عزیز، بیماری یا از دست دادن شغل، احساس می‌کنید از پا افتاده‌اید؟ اینجاست که مفهوم تاب‌آوری معنا پیدا می‌کند؛ توانایی برخاستن دوباره وقتی زندگی زمین‌تان می‌زند.

اینجا می‌خواهیم درباره «تاب آوری» حرف بزنیم؛ می‌خواهیم وارد این بحث بشویم که اصلاً تاب آوری چیست، چطور می‌شود تاب آور شد، چرا باید تاب آور شد و چرا الان بیشتر از هر زمان دیگری باید در مورد آن صحبت شود.

تاب آوری چیست؟ 

در طول قرن 21، مفاهیم خیلی زیادی در حوزه توسعه و سلامت فردی و جمعی رایج و محبوب شده‌اند؛ مفهوم‌هایی مثل «مدیریت زمان»، «ذهن آگاهی» یا «تعادل کار و زندگی»؛ یکی از این مفاهیم که نیاز به شناخت بیشتری دارد، «تا‌ب‌آوری» است.

تاب آوری  برابر واژه Resilience در زبان انگلیسی است؛ این واژه انگلیسی در فرهنگ لغت به خاصيت كش‌سانی، بازگشت‌پذيری و ارتجاعی‌بودن معنی شده است. ريشه این کلمه از علم فيزيک گرفته شده و به معنی «جهيدن به عقب» است.

انسان‌های تاب آور می‌توانند در برابر شوک‌ها و آسیب‌ها دوام بیاورند و خودشان را از نو بسازند. خبر خوب برای همه ما این است که تاب آوری یک پدیده ذاتی نیست، بلکه یک مهارت است که می‌توان آن را یاد گرفت و در آن به تسلط رسید.

البته همین ابتدای کار لازم است یادآور شویم که: «تاب آوری» مشکلات شما را از سر راه برنمی‌دارد و قرار نیست مثل یک چوب جادویی همه چیز را رویایی و دلپذیر کند؛ تاب آوری یک ابزار و یک ذهنیت است که به شما کمک می‌کند نگاهی عمیق‌تر و گسترده‌تر به مسائل داشته باشید تا بتوانید از پس آنها بر بیایید. 

انواع تاب آوری فردی

تاب‌آوری چیست؟ این ویژگی اغلب به توانایی فرد در مقابله با سختی‌ها اشاره دارد. اما تاب‌آوری تنها یک بعد ندارد و شامل چند جنبه مهم می‌شود که شناخت آنها کمک می‌کند بهتر با چالش‌ها کنار بیاییم. در ادامه، انواع تاب‌آوری فردی، از روانی و هیجانی تا جسمانی و حرفه‌ای را بررسی می‌کنیم.

1. تاب آوری روانی / Psychological Resilience

تاب آوری روانی یعنی بتوانیم مسائل و مشکلات‌مان را با مهارت حل مسئله مدیریت کنیم و به شکست‌ها با دید مثبت نگاه کنیم؛ تقویت این نوع از تاب آوری یعنی پذیرفتن تغییرات، هدف‌گذاری واقع‌بینانه و دیدن چالش به چشم فرصتی برای رشد.

2. تاب آوری عاطفی یا هیجانی / Emotional Resilience

تاب آوری هیجانی یعنی ظرفیت هر کدام از ما به داشتن واکنشی سالم به موقعیت‌ها و تجربه‌های احساسی. توانایی ما در درک و کنترل احساسات و هیجانات در موقعیت‌های استرس‌زا شامل تاب آوری عاطفی یا هیجانی می‌شود.

3. تاب آوری جسمانی / Physical Resilience

تاب آوری جسمانی یعنی توانایی بدن ما در تحمل فشار و بازیابی قوای خود پس از آسیب‌هایی مثل بیماری، مصدومیت یا فعالیت‌های بسیار سخت. تقویت تاب آوری فیزیکی یعنی حفظ سلامت بدن و این مهم از طریق داشتن خواب کافی، تغذیه مناسب و در برخی مواقع انجام تمرین‌های ورزشی ممکن می‌شود.

4. تاب آوری کاری / Career Resilience

تاب آوری حرفه‌ای یعنی توانایی همگام پیش رفتن با تغییراتی که در محیط کار یا صنعتی که در آن مشغول به کار هستیم. گسترش دائمی مهارت‌ها و داشتن رویکردی فعالانه یا ProActive مثل شکل دادن و حفظ شبکه‌ای از ارتباطات حرفه‌ای و تعیین اهداف واقع‌بینانه خیلی می‌توانند به افزایش تاب آوری حرفه‌ای ما کمک کنند.

5. تاب آوری مالی / Financial Resilience

تاب‌آوری مالی یعنی توانایی مدیریت شکست‌ها و فشارهای مالی مثل مخارج غیرمنتظره، از دست دادن درآمد یا نوسانات اقتصادی. برنامه‌ریزی دقیق، ایجاد حساب اورژانسی، مدیریت بدهی‌ها و تصمیم‌گیری مسئولانه می‌توانند تاب‌آوری مالی شما را افزایش دهند. افزایش دانش مالی و مشورت با متخصصان هم نقش مهمی در تقویت این توانایی دارد.

مولفه‌های تاب آوری

در این بخش می‌خواهیم کمی روی این موضوع دقیق شویم که اصلاً به چه آدم‌هایی می‌شود گفت تاب آور؟ این کمک می‌کند این افراد را بیشتر بشناسیم و مهم‌تر از آن ببینیم چقدر از این ویژگی‌ها در خود ما وجود دارد؛ خودشناسی، اولین گام برای بهتر شدن در این مهارت نجات‌بخش است.

برگردیم سر اصل مطلب: آدم‌های تاب آور - چه خودشان بدانند و چه نه - ویژگی‌هایی دارند که به آنها کمک می‌کند بهتر با سختی‌های زندگی کنار بیایند و با بی‌ثباتی‌های روزگار هماهنگ شوند؛ اینجا به پنج مورد از آنها اشاره می‌کنیم:

1. خوش‌بینی

آنها می‌توانند در تاریک‌ترین روزها هم دید مثبتی به زندگی داشته باشند. حواسمان باشد منظور ما افرادی که واقعیت را نادیده می‌گیرند یا آن را جور دیگری نشان می‌دهند، نیست؛ بلکه در مورد افرادی حرف می‌زنیم که می‌پذیرند اوضاعِ دشوار فقط با امیدوار بودن و ادامه دادن می‌تواند تغییر کند.

2. توانا در مسئله

در مواجهه با مسائل به جای تمرکز بر بدشانسی یا دشواری مسئله، ذهن آنها سریعاً می‌رود سراغ اینکه ببیند چرا آن مسئله برای آنها پیش آمده و برای برطرف کردن آن چه کارهایی می‌شود کرد.

3. هدف‌مند

این افراد معمولاً در زندگی شخصی و حرفه‌ای‌ خود هدفی دارند که برای آن تلاش می‌کنند و این باعث می‌شود بتوانند راحت‌تر سختی‌ها را بپذیرند.

4. خودکفا

داشتن عزت نفس بالا و اعتماد به نفس بالا یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که آدم‌ها را تاب آور می‌کند. باور به توانایی شخصی برای تأثیرگذاری بر رویدادها و کنترل نتایج، که به فرد احساس اقتدار در برابر بحران می‌دهد.

5. قادر به تغییر زاویه دید

این آدم‌ها می‌توانند مسائل و موقعیت خودشان در زندگی را از زوایای مختلف بررسی کنند و مهم‌تر از آن می‌دانند که زندگی فقط دو روز قبل و دو روز بعد آنها نیست و یک نگاه بلندمدت به پشت سر و به پیش رو دارند.

6. دارای روابط اجتماعی

این افراد شبکه‌ای از دوستان، خانواده و همکارانی دارند که می‌توانند برای دریافت حمایت عاطفی و مشورت گرفتن در امور زندگی شخصی و حرفه‌ای روی آنها حساب کنند.

چگونه می توان تاب آوری را تقویت کرد؟

حالا که با بعضی از ویژگی‌های کلیدی آدم‌های تاب آور آشنا شدیم، ببینیم چطور می‌توان این ویژگی‌ها و قابلیت‌های افراد تاب آور را یاد بگیریم و با چه تکنیک‌هایی آنها را در خودمان تقویت کنیم.

1. برای خودتان «معنا» و «هدف» تعیین کنید. 

وقتی آدم هدفی داشته باشد، تاب آوری به اوج خودش می‌رسد. اهداف به ما جهت، انگیزه و حسی از موفقیت می‌دهند. «معنا»دار بودن زندگی هم سوختی است که ما را به جلو پیش می‌برد. وقتی «چرایی» خودتان را بشناسید، تعهد بیشتری به هدف دارید.

چطور این کار را بکنیم؟

• چیزهایی که در زندگی واقعاً برایتان با ارزش است را شناسایی کنید.

• هماهنگ با ارزش‌های خود هدف‌گذاری کنید. 

• چرایی خود را فراموش نکنید. 

2. «عزت نفس» خودتان را تقویت کنید. 

باور داشتن به اینکه «ارزش» شما به دستاوردهای بیرونی یا دارایی‌های شما وابسته نیست، فاکتور بسیار مهمی در تاب آوری است.

چطور این کار را بکنیم؟

• نقاط قوت خودتان را شناسایی کنید. 

• پیروزی‌های کوچک خودتان را هم جشن بگیرید. 

• خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. 

3. «شبکه روابط اجتماعی» خودتان را گسترش دهید. 

همه ما هرچقدر هم که قوی و باهوش باشیم، به هر حال زمان‌هایی هست که نیاز به مشورت یا حمایت عاطفی و روانی داریم و چنین چیزی فقط با توسعه شبکه‌ای سالم از افراد همسو با ارزش‌های ما ممکن است.

چطور این کار را بکنیم؟

• از روابط خود با دوستان و خانواده مراقبت کنید. 

• به گروه‌ها و افرادی بپیوندید که ارزش‌ها و اهداف مشابهی با شما دارند.

• با صراحت از چالش‌ها و سختی‌هایی که با آن‌ها روبرو هستید، حرف بزنید.

• پشتیبان دیگران باشید، همانطور که می‌خواهید آنها پشتیبان شما باشند. 

4. قابلیت «پذیرش» را در خودتان ایجاد کنید.

افراد تاب آور واقعیت‌ها را همان‌طور که هست قبول می‌کنند؛ انکار نکردن و مقاومت نکردن در برابر واقعیت - با فکر اینکه اوضاع باید جور دیگری می‌بود یا این وضعیت منصفانه نیست - به آنها کمک می‌کند تا به جای گیر کردن در ناامیدی یا پشیمانی، روی پیدا کردن راه‌حل تمرکز کنند.

چطور این کار را بکنیم؟

• قبول کنید که بیشتر چیزها در زندگی در کنترل شما نیست. 

• به خودتان یادآوری کنید که مقاومت در برابر پذیرش واقعیت، فقط فشار روانی را افزایش می‌دهد و گره از کاری باز نمی‌کند. 

• موقعیت‌ها را بازتعریف کنید و به‌جای غرق شدن در افکار منفی، به دنبال راه‌حل باشید.

5. «شفقت به خود» را تمرین کنید. 

با خودتان مهربان باشید. شکست‌ها، از دست دادن‌ها و نرسیدن‌ها همه بخشی از تجربه انسانی‌اند و منحصر به هر فرد نیستند؛ اما اکثر ما عادت داریم خودمان را به خاطر این مسائل سرزنش کنیم. شفقت با خود موجب افزایش تاب آوری هیجانی می‌شود.

چطور این کار را بکنیم؟

• در قضاوت خودتان همانقدر گذشت داشته باشید که در قضاوت دیگران

• به خودتان برسید و به اندازه کافی استراحت، تفریح و تغذیه سالم را در برنامه‌های خود بگنجانید. 

• قبول کنید که نقص داشتن بخشی از انسان بودن است و هیچ‌کس بی‌نقص نیست.

6. مهارت‌های «حل مسئله» را یاد بگیرید. 

افراد تاب آور ذهنیتی راه‌حل‌گرا دارند؛ مهارت‌های مؤثر حل مسئله به شما کمک می‌کنند تا چالش‌ها رد به‌صورت فعال مدیریت کنید.

چطور این کار را بکنیم؟

• مشکلات بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید.

• از دیگران مشورت بگیرید و دیدگاه‌های جدید کسب کنید.

7. انفعال را کنار بذارید و «اقدام» کنید.

افراد تاب آور منتظر نمی‌مانند تا مشکلات خودبه‌خود حل شوند، بلکه به‌طور فعالانه برای بهبود شرایط خود قدم برمی‌دارند؛ فراموش نکنید: عمل کردن، نوش‌داروی اضطراب است. 

چطور این کار را بکنیم؟

• بیش از حد فکر نکنید؛ روی کارهایی که می‌توانید انجام دهید تمرکز کنید، نه بر روی چیزهایی که ممکن است اشتباه پیش بروند.

• قدم‌های کوچک اما پیوسته بردارید؛ پیشرفت به مرور زمان به حرکت شما شتاب می‌دهد.

• از اجتناب کردن، اجتناب کنید! روبرو شدن با مشکلات به کاهش استرس در بلندمدت کمک می‌کند.

• ذهنیت اقدام‌محور داشته باشید—به‌جای گیر کردن در سردرگمی، راه‌حل‌های مختلف را امتحان کنید.

8. «خودآگاهی»‌تان را افزایش بدید. 

خودشناسی کمک می‌کند احساساتتان را مدیریت کنید و نقاط قوت خودتان را بشناسید و روی زمینه‌های قابل بهبود کار کنید.

چطور این کار را بکنیم؟

• درباره افکار و رفتارهای خود تأمل کنید  و یادداشت بردارید. 

• محرک‌های احساسی‌تان را شناسایی کنید.

• از دیگران بازخورد بگیرید؛ دیدگاه‌های دیگران می‌توانند نقاط کور شما را آشکار کنند.

9. «ذهن‌آگاهی» رو تمرین کنید. 

ذهن‌آگاهی با تنظیم احساسات و افزایش تمرکز، تاب آوری را تقویت می‌کند. حضور در لحظه - که کار سختی است و نیاز به تمرین زیاد دارد - سطح تنش را در آدم پایین می‌آورد و کمک می‌کند با ذهنی شفاف‌تر اوضاع‌ خود را بررسی کنید. 

چطور این کار را بکنیم؟

• مراقبه، یوگا و پیاده‌روی در طبیعت می‌توانند به افزایش آگاهی کمک کنند. 

10. از متخصص کمک بگیرید.

دریافت راهنمایی از متخصصان می‌تواند مهارت تاب آوری را تقویت کند؛ یک روانشناس یا روان‌کاو می‌تواند در خودشناسی به ما کمک کند. 

چطور این کار را بکنیم؟

• به یک درمانگر یا مشاور مراجعه کنید.

• از مشاوران شغلی یا مربیان زندگی مثل منتورها کمک بگیرید. 

• برای کمک گرفتن هرگز تردید نکنید؛ تاب آوری به معنی تنهایی انجام دادن همه چیز نیست.

فواید تاب آوری

تاب‌آوری فقط مقابله با سختی‌ها نیست؛ یک ابزار قدرتمند برای زندگی بهتر و موفق‌تر است. وقتی تاب‌آور باشید، نه تنها مشکلات را راحت‌تر پشت سر می‌گذارید، بلکه زندگی روزمره‌تان هم آسان‌تر و پرانرژی‌تر می‌شود.

1. کنترل استرس

افراد تاب‌آور می‌دانند چگونه آرامش خود را حفظ کنند و حتی در شرایط پراسترس هم سریع به تعادل بازگردند. نتیجه؟ اضطراب کمتر و ذهنی شفاف‌تر برای تصمیم‌گیری‌های مهم.

2. سلامت جسم و روان بهتر

تاب‌آوری فقط ذهن را قوی نمی‌کند؛ بدن هم از آن سود می‌برد. تاب‌آوری کمک می‌کند فشارهای روحی و جسمی کمتر شما را فرسوده کنند و انرژی روزانه‌تان بیشتر بماند.

3. حل مسئله مثل حرفه‌ای‌ها

با تاب‌آوری، نگاهتان به مشکلات عوض می‌شود: به جای گیر کردن در منفی‌ها، سریع‌تر راه‌حل پیدا می‌کنید و تصمیمات مؤثرتری می‌گیرید.

4. انگیزه و هدفمندی بیشتر

داشتن تاب‌آوری یعنی وقتی زمین می‌خورید، بلند می‌شوید و به سمت اهداف‌تان حرکت می‌کنید. این مهارت باعث می‌شود سختی‌ها جلوی پیشرفت شما را نگیرد.

5. روابط اجتماعی قوی‌تر

تاب‌آوری کمک می‌کند شبکه حمایتی خود را بسازید و نگه دارید. دوستان، خانواده و همکارانی که می‌توانند در بحران‌ها پشتیبان شما باشند، ارزش واقعی پیدا می‌کنند.

6. موفقیت شغلی پایدار

در محیط کار، تاب‌آوری به شما و تیم‌تان اجازه می‌دهد تغییرات، فشارها و بحران‌ها را با اعتمادبه‌نفس پشت سر بگذارید و عملکرد سازمانی را پایدار نگه دارید.

جنسیت چه تاثیری بر تاب آوری دارد؟

تحقیقات نشان می‌دهند که جنسیت می‌تواند روی نحوه بروز تاب‌آوری اثر بگذارد. زنان معمولاً تاب‌آوری خود را از طریق روابط اجتماعی و شبکه‌های حمایتی تقویت می‌کنند؛ آن‌ها در مواجهه با مشکلات و استرس‌ها به گفتگو، دریافت کمک و همدلی متکی هستند. 

در مقابل، مردان اغلب روی حل مسئله مستقیم و کنترل شرایط تمرکز دارند و تمایل دارند با تصمیم‌گیری‌های عملی و اقدامات هدفمند، فشارهای زندگی را مدیریت کنند. 

تفاوت‌های زیستی و هورمونی نیز می‌توانند نحوه واکنش به استرس و بحران را متفاوت کنند، اما این تفاوت‌ها مانع تقویت تاب‌آوری در هیچ جنسیتی نمی‌شوند.

آزمون مقیاس تاب آوری مختصر / BRS

مقیاس Brief Resilience Scale یک ابزار روان‌سنجی است که به‌طور خاص برای ارزیابی توانایی فرد در بازگشت به وضعیت عادی پس از مواجهه با استرس، سختی یا بحران طراحی شده است. برخلاف سایر مقیاس‌های تاب‌آوری که منابع حمایتی یا ویژگی‌های شخصی را می‌سنجند، BRS دقیقاً بر روی «بازگشت به حالت عادی» یا توانایی در Bounce‑Back تمرکز دارد. 

سؤالات مقیاس BRS

این مقیاس شامل ۶ سؤال کوتاه است که هر کدام بر مبنای مقیاس لیکرت - ارزشگذاری بین «کاملاً مخالفم» تا «کاملاً موافقم» - پاسخ داده می‌شوند.

• من معمولاً پس از روزهای سخت سریعاً به حالت قبلی برمی‌گردم.

• من در عبور از رویدادهای پراسترس با مشکل روبرو هستم.

• طول نمی‌کشد که از یک رویداد استرس‌زا بهبود پیدا کنم.

• برای من دشوار است زمانی که یک اتفاق بد می‌افتد، سریعاً به حالت قبل برگردم.

• معمولاً با سختی‌های زندگی به‌راحتی کنار می‌آیم.

• من معمولاً زمان زیادی برای گذر از شکست‌ها صرف می‌کنم.

روش نمره‌دهی BRS

برای هر سؤال، پاسخ‌دهنده از ۱ تا ۵ امتیاز می‌گیرد:

• کاملاً مخالفم = 1

• مخالفم = 2

• ممتنع = 3

• موافقم = 4

• کاملاً موافقم = 5

سپس امتیازات ۶ سؤال را با هم جمع می‌کنیم  - دامنه امتیازات بین حداقل 6 تا حداکثر 30 خواهند بود - و برای به دست آوردن نمره تاب‌آوری خود، حاصل را بر 6 تقسیم می‌کنیم.

نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که سؤالات ۲، ۴، و ۶ به شکل منفی فرموله شده‌اند و در نمره‌گذاری لازم است معکوس شوند: یعنی از «کاملاً مخالفم» = 5 تا «کاملاً موافقم» = 1.

تفسیر استاندارد BRS

• میانگین 1.00 ‑ 2.99 یعنی تاب‌آوری پایین

• میانگین 3.00 ‑ 4.30 یعنی تاب‌آوری طبیعی

• میانگین 4.31 ‑ 5.00 یعنی تاب‌آوری بالا

اگر نمره‌تان پایین (مثلاً زیر 3) باشد، یعنی احتمالاً در بازگشت سریع از شرایط سخت ضعف دارید و پس از یک چالش به‌جای اینکه به وضعیت تعادل بازگردید، در وضعیتی بحرانی باقی می‌مانید.

با بررسی نتایج مقیاس، می‌توانید ببینید در کدام جنبه‌ها نیاز به تقویت دارید. برای مثال، اگر سؤال ۲ یا ۶ را با امتیاز پایین پاسخ داده‌اید، در بازگشت سریع به موقعیت تعادل دچار مشکل هستید.

برای بهبود تاب‌آوری، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی و مدیریت استرس، مانند تمرین تنفس عمیق یا مدیتیشن

• تقویت شبکه حمایتی دوستان و خانواده و دریافت مشورت در موقعیت‌های دشوار

• ارتقای مهارت حل مسئله و برنامه‌ریزی برای مواجهه بهتر با چالش‌ها

• تعیین زمان مناسب برای استراحت و بازیابی برای بازگشت ذهن و بدن به تعادل

نکته مهم: مقیاس تاب‌آوری مختصر یا BRS یک ابزار خودارزیابی است و نتایج آن صرفاً جنبه اطلاعاتی و آموزشی دارند. این مقیاس نمی‌تواند جایگزین ارزیابی حرفه‌ای یا مشاوره تخصصی روان‌شناسی شود. برای درک دقیق‌تر وضعیت تاب‌آوری، تشخیص چالش‌های فردی و دریافت راهکارهای مناسب برای بهبود تاب‌آوری، توصیه می‌شود با یک روان‌شناس یا مشاور متخصص مشورت کنید.

الگوی 3P در تاب آوری

مارتین سلیگمان که به عنوان روان‌شناس کار زیادی روی بحث تاب آوری انجام داده است، سه الگوی شناختی را شناسایی کرده که به اعتقاد او بر روی نوع واکنش افراد به سختی‌ها بسیار اثرگذار است. آشنایی با این سه الگو و اصلاح می‌تواند نقش خیلی پررنگی در افزایش مهارت تاب آوری داشته باشد. 

1. شخصی‌سازی / Personalization

تمایل به سرزنش خود برای مشکلات

مثال: علی بعد از رد شدن در مصاحبه کاری، فکر می‌کند که «من به اندازه کافی خوب نیستم»، درحالی‌که سازمان‌ها به دلایل بسیار متنوع و متعددی متقاضیان کار را رد می‌کنند.

2. فراگیری یا تعمیم / Pervasiveness

گسترش دادن اثر یک شکست به تمام جنبه‌های زندگی

مثال: نسترن پس از یک اختلاف کوچک با همکارش احساس می‌کند که کل محیط کارش مسموم و غیرقابل‌تحمل است، درحالی‌که مشکل فقط محدود به یک بخش از کارش می‌شود.

3. تداوم / Permanence

دیدن مشکلات به‌عنوان چیزی دائمی، نه موقت

مثال: رضا بعد از شکست در یک پروژه، به جای اینکه آن را به‌عنوان یک تجربه موقت ببیند، فکر می‌کند که «همیشه در کارها شکست می‌خورم» و دست از تلاش دوباره برمی‌دارد. 

تکنیک 7C برای تاب آوری در محیط کار

در محیط کار، تاب آوری به معنای توانایی انطباق با تغییرات و مقابله مؤثر با چالش‌هاست. مدل 7C که در اینجا به آن می‌پردازیم، یکی از چارچوب‌های کاربردی در مدیریت منابع انسانی است و از تلفیق چند مدل علمی تاب‌آوری تیمی الهام گرفته شده است. 

1. فرهنگ / Culture

ارزش‌ها، هویت، تاریخچه و هدف مشترکی که اعضای تیم و سازمان را به همدیگر پیوند می‌دهد؛ این عناصر به تیم شما کمک می‌کنند تا درک مشترکی از «ما کی هستیم و قراره با هم به چی برسیم» داشته باشند.

2. شایستگی / Competence

توانایی‌ها و مهارت‌های لازم برای پاسخگویی به نیازها، به‌ویژه در زمان‌های بحران و استرس بالا تعیین‌کننده شایستگی اعضای تیم است؛ افراد حاضر در هر تیم باید حاضر باشند سواد و مهارت‌های خودشان را با هم به اشتراک بگذارند. 

3. روابط / Connections 

روابط سالم و اعتماد بین اعضای تیم از پایه‌های اصلی تاب‌آوری گروهی است. هر فرد باید به‌عنوان انسانی مستقل مورد احترام باشد، نه صرفاً یک نقش یا عنوان شغلی. روابط انسانیِ واقعی در تیم، پشتیبانی روانی و حرفه‌ای را تقویت می‌کند.

4. تعهد / Commitment

تعهد به مأموریت مشترک و به اعضای تیم، انرژی جمعی را حفظ می‌کند. وقتی افراد احساس کنند به هدفی بزرگ‌تر از خودشان متعهدند، در شرایط دشوار نیز انگیزه‌شان را از دست نمی‌دهند.

5. ارتباط / Communication

پنجمین ستون مهارت تاب آوری  تیمی، شفافیت است و اطمینان از اینکه همه اعضای تیم در جریان امور قرار دارند؛ اعضای تیم‌تان را به اشتراک‌گذاری اطلاعات، تفکر انتقادی و گفتگو با هم تشویق کنید.

6. هماهنگی / Coordination

افراد تیم شما باید با اهداف سازمانی و همچنین با یکدیگر هماهنگ باشند تا در زمان بروز چالش بتوانند به همدیگر کمک کنند و کنترل اوضاع از دست شما خارج نشود. 

7. ملاحظه / Consideration

تیم‌های تاب‌آور به نیازهای انسانی اعضا توجه دارند. حمایت از دغدغه‌های شخصی و حرفه‌ای افراد (در کنار وظایف کاری) باعث می‌شود حس تعلق، اعتماد و انگیزه بلندمدت در تیم افزایش یابد.

توشه راه

تاب آوری به معنای صرفاً مقاومت در برابر سختی‌ها نیست؛ تاب آوری یعنی پذیرش و سازگاری با  تجربیات دشوار و رشد پس از پشت سر گذاشتن این تجربیات.

تاب آوری یک مهارت اکتسابی است که می‌توانید با تمرین و تلاش در ابعاد مختلف فردی (روانی، عاطفی، جسمی، تحصیلی، کاری، مالی، دیجیتال) و جمعی (خانوادگی، گروهی، سازمانی، اجتماعی) آن را تقویت کنید. 

افراد تاب آور، با ویژگی‌هایی مثل خوش‌بینی، مهارت حل مسئله، هدفمندی و داشتن روابط اجتماعی قوی، ظرفیت خیلی بالایی برای مقابله با چالش‌ها و سختی‌های زندگی شخصی و محیط کار خود دارند. 

برای تقویت تاب آوری، اول باید نقاط قوت و ضعف خودتان را شناسایی کنید و بعد با استفاده از راهکارها و تکنیک‌های مختلف، به‌تدریج تاب آوری  را در ابعاد مختلف زندگی‌تان پرورش دهید. 

یادتان باشد که تاب آوری  یک سفر دائمی و نیازمند تمرین و تلاش مستمر است و نمی‌توانید انتظار داشته باشید یک روزه تاب آور شوید.