حتی بهترین تیم‌های چابک هم اگر جلسات اسپرینت ریویو را جدی نگیرند، ممکن است از مسیر اصلی محصول منحرف شوند. جلسه‌ای که قرار است فقط یک بازبینی ساده باشد، می‌تواند به نقطه عطفی برای همراستایی با ذینفعان، دریافت بازخوردهای ارزشمند و تقویت همکاری تیمی تبدیل شود.
در این مقاله، به شما نشان می‌دهیم که جلسه Sprint Review دقیقاً چیست، چطور باید آن را برگزار کرد و چه اشتباهاتی ممکن است ارزش واقعی این جلسه را از بین ببرد.
جلسه اسپرینت ریویو چیست؟
جلسه بازبینی اسپرینت یا Sprint Review، یکی از آن رویدادهای اساسی (Agile Ceremonies) در ذهنیت چابک است که به‌طور خاص برای چارچوب اسکرام طراحی شده و استفاده میشود.
این جلسه در پایان هر اسپرینت برگزار میشود؛ و اسپرینت، دوره‌ای 2 تا 4 هفته‌ای است که در آن تیم توسعه بخشی قابل ارائه از محصول خود را آماده می‌کند.
در جلسه بازبینی، تیم توسعه و ذینفعان گرد هم می‌آیند تا کارهای انجامشده در طول اسپرینت را بررسی و به یکدیگر نمایش دهند. این جلسه فرصتی است برای ارائه قابلیت‌هایی جدید توسعه داده شده، تبادل نظر، دریافت بازخورد و هم‌راستا کردن کل تیم با چشم‌انداز و نیازمندی‌های محصول.
هدف اصلی برگزاری جلسات Sprint Review چیست؟
هدف اصلی بازبینی اسپرینت که در بین تیم‌های توسعه به جلسه ریویو هم معروف است، دریافت بازخورد از هم‌تیمی‌ها و ایجاد شفافیت برای توسعه مراحل بعدی است.
این جلسه چند هدف کلیدی دارد:
-
نمایش کارهای تکمیلشده
تیم توسعه، فیچرهایی را که در طول اسپرینت کامل کرده‌اند به ذینفعان اصلی پروژه مانند مالک محصول، سهام‌داران، نمایندگان مشتریان و سایر افراد مرتبط نشان می‌دهد یا به‌اصطلاح دمو می‌کند.
مثلاً: اگر تیم در این اسپرینت روی طراحی صفحه ثبت‌نام کار کرده باشد، در این جلسه نسخه اولیه آن را باز می‌کند و نحوه عملکردش را به‌صورت زنده نشان می‌دهد.
-
دریافت بازخورد
ذینفعان پروژه نسبت به قابلیتهای ارائه‌شده، از نقطه‌نظرهایی که برایشان مهم است بازخورد می‌دهند تا تیم بتواند در اسپرینتهای بعدی اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی بهتری انجام دهد.
مثلاً: مشتری پیشنهاد می‌دهد که «دکمه خرید» در صفحه محصول به جای قرارگرفتن در انتهای صفحه، در بالا قرار بگیرد؛ چون او برای پیدا کردن دکمه سردرگم شده.
-
همراستایی با چشم‌انداز محصول
بازبینی اسپرینت دقیقاً برای این است که خروجی‌های تیم با اهداف و مسیر کلی محصول که توسط ذینفعان آن از جنبه‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی تعیین شده است هماهنگ باشد. این کار تیم را به‌طورقطع در مسیر درستی قرار می‌دهد.
مثلاً: اگر هدف محصول جذب کاربران جدید باشد، بررسی میشود که آیا فیچر جدید مثل «راهنمای شروع به کار سریع» واقعاً به آموزش سریع‌تر کاربر کمک می‌کند یا نه.
-
جشن‌گرفتن دستاوردها
این جلسه فرصتی است برای تقدیر از تلاش‌ها و موفقیت‌های تیم توسعه و افزایش انگیزه اعضای تیم.
مثلاً: اسکرام مستر در پایان جلسه از اعضا بابت تحویل به‌موقع و بی‌نقص نسخه اولیه موبایل تشکر می‌کند.
-
شناسایی نقاط قابل‌بهبود
از دل گفت‌وگوها و بازخوردهای این جلسه، می‌توان مسائل و فرصت‌های زیادی برای بهبود فرایند توسعه و کیفیت محصول پیدا کرد و در «تکرار / Iteration»های آینده آنها را برطرف کرد.
مثلاً: تیم متوجه میشود که مستندسازی فنی ضعیف بوده، بنابراین تصمیم می‌گیرد از اسپرینت بعدی یک نفر را مسئول این بخش کند.
تفاوت Sprint Review و Sprint Retrospective
هر اسپرینت با دو جلسه به پایان رسمی خود می‌رسد؛ جلسه بازبینی یا ریویو و جلسه بازنگری یا رترو. پیشنهاد میشود برای درک بهتر جلساتی که در چارچوب اسکرام برگزار میشود، مقاله جلسات اسکرام را مطالعه فرمایید تا با جزئیات این جلسات به‌خوبی آشنا شوید.
اما در ادامه خلاصه‌ای از تفاوت این دو جلسه آورده‌ایم.
|
مورد |
Sprint Review |
Sprint Retrospective |
|
تمرکز |
بررسی خروجی کار |
بررسی فرایند کار |
|
شرکتکنندگان |
تیم + ذینفعان |
فقط اعضای تیم |
|
هدف |
گرفتن بازخورد محصول |
بهبود نحوه همکاری و اجرا |
|
نوع گفتگو |
بیشتر درباره اینکه «چی ساختیم؟» |
بیشتر درباره اینکه «چطور کار کردیم؟» |
نکاتی برای برگزاری و مدیریت جلسات Sprint Review
جلسه ریویو اسپرینت چقدر طول می‌کشد؟
در راهنمای اسکرام / Scrum Guide آمده است که اگر اسپرینت شما یک ماهه باشد، حداکثر زمان بازبینی باید 4 ساعت باشد. طبیعتاً برای اسپرینتهای کوتاه‌تر، این بازه زمانی هم باید کوتاه‌تر باشد؛ یعنی هر هفته از اسپرینت، 1 ساعت بازبینی می‌خواهد.
ریویو باید مؤثر باشد، نه خسته‌کننده یا پراکنده. اگر حس می‌کنید جلسه خیلی سریع یا بیش از حد طولانی است، این موضوع را در جلسه رترو مطرح کنید و در صورت نیاز، جلسه‌های آینده را تعدیل کنید.
دستور جلسه بازبینی اسپرینت چگونه باشد؟
حتماً یک دستور جلسه منظم داشته باشید که بازبینی اسپرینت هدفمند و مفید پیش برود. به نمونه زیر توجه کنید:
-
مرور مجدد هدف محصول و هدف اسپرینت: «یادآوری کنیم که هدف این اسپرینت اضافه‌کردن سیستم امتیازدهی به اپلیکیشن بود.»
-
نمایش و بررسی کارهای تکمیلشده: «نسخه جدیدی از پنل مدیریت را روی محیط تستی نشان می‌دهیم.»
-
بحث درباره آمادگی انتشار فیچر افزوده شده: «آیا این نسخه با توجه به زمان باقی‌مانده برای نمایشگاه، قابل‌انتشار هست؟»
-
بررسی بازخوردها و دیدگاههای ذینفعان: «مشتری خواسته که فرایند ثبت سفارش ساده‌تر بشه، این رو چطور لحاظ کنیم؟»
-
هماهنگی روی اولویت‌ها برای اسپرینتهای آینده: «آیا در اسپرینت بعدی تمرکز روی نسخه موبایل باشه یا بهبود تجربه خرید؟»
-
واردکردن آیتم‌های تصمیمگیری شده به بکلاگ: «موارد طراحی وایرفریم موبایل، افزودن امکان پرداخت قسطی، تغییر ظاهر دکمه حذف از سبد خرید به بک لاگ اضافه شد.»
جلسه ریویو باید گفت‌و‌گو محور باشد، نه یک ارائه رسمی. هدف از Sprint Review Meeting، همکاری و رسیدن به یک درک مشترک از اهداف و جزئیات محصول است.
چه کسی بازبینی اسپرینت را برگزار می‌کند؟
برگزاری این جلسه بر عهده کل تیم اسکرام است ولی معمولاً مالک محصول جلسه را آغاز می‌کند تا ارتباط بین کارهای انجامشده و هدف محصول و ارزش تجاری آن را توضیح دهد.
ذینفعان دیگر مثل مشتریان، کاربران، مدیران یا تیم فروش، باید دعوت شوند و تشویق شوند که مشارکت کنند، سؤال بپرسند و بازخورد دهند.
توسعه‌دهندگانی هم که در طول اسپرینت روی محصول کار کرده‌اند نیز باید به بررسی فعالیت‌های خود بپردازند و تطبیق نتایج را با هدف اسپرینت اندازه‌گیری کنند تا مطمئن شوند همه چیز طبق برنامه و با شفافیت انجام شده است.
با توجه به شرایط و پویایی تیم، ممکن است نقش تسهیلگر جلسه که معمولاً با اسکرام مستر است، به‌صورت چرخشی بین اعضا انجام شود. آزمون و خطا کنید و مدلی را که برای تیم شما بهتر جواب می‌دهد پیدا کنید.
اشتباهات رایج در مدیریت جلسات Sprint Review (و راهکارهای جلوگیری از آنها)
-
تبدیل بازبینی به گزارش عملکرد فردی
اشتباه: برخی تیم‌ها جلسه بازبینی را به فرصتی برای گزارش‌دهی فردی تبدیل میکنند: «من این رو ساختم، اون رو انجام دادم و...» این مدل، بازبینی را از هدف اصلی‌اش که ارزیابی محصول و ارزش افزوده ایجادشده است دور می‌کند.
راهکار: تمرکز را روی خروجی تیمی بگذارید. به‌جای اینکه چه کسی چه کاری کرده، در مورد آنچه ساخته شده و اینکه چطور به هدف محصول کمک می‌کند صحبت کنید. بهتر است کارها توسط تیم به‌صورت یکپارچه نمایش داده شود.
-
نادیده‌گرفتن مشارکت ذینفعان
اشتباه: اگر ذینفعان یا مشتریان در جلسه حضور نداشته باشند یا صرفاً شنونده باشند، عملاً جلسه از بزرگ‌ترین مزیت خود یعنی «دریافت بازخورد واقعی و سریع» محروم شده است.
راهکار: ذینفعان را از قبل دعوت کنید و هدف جلسه را شفاف برای آنها توضیح دهید که مثلاً می‌خواهیم درباره فیچر پرداخت اقساطی صحبت کنیم. حتی می‌توانید از آنها بخواهید سؤال یا نظرات شخصی‌شان را آماده کنند. مشارکت فعال آنها کمک می‌کند در آینده بهتر و دقیق‌تر تصمیمگیری کنیم.
-
نادیده‌گرفتن بازخورد چون در بکلاگ نبوده
اشتباه: بعضی تیم‌ها وقتی با بازخورد یا نیاز جدیدی مواجه میشوند که در بک لاگ نبوده، سریع آن را کنار می‌گذارند و می‌گویند: «تو برنامه ما نبود.»
راهکار: بدانیم و آگاه باشیم که اسکرام ذاتاً تطبیق‌پذیر و انعطاف‌پذیر است. بازبینی اسپرینت فرصتی برای «بازآرایی اولویت‌ها» است. بازخورد جدید را بنویسید، در جلسه Backlog Refinement بررسی‌اش کنید و اگر ارزش داشت، وارد بکلاگ کنید. مهم نیست ایده از کجا آمده، مهم این است که به تیم و محصول کمک کند.
پایان هر جلسه Sprint Review
در پایان هر جلسه بازبینی اسپرینت، تشکرکردن از تمامی اعضای تیم به‌عنوان یک پایان مناسب و تأثیرگذار بر روحیه تیم پیشنهاد میشود. این تشکر نه‌تنها به اعضای تیم احساس قدردانی می‌دهد، بلکه نشان‌دهنده احترام به تلاش‌های مشترک برای دستیابی به اهداف اسپرینت است.
همچنین، قدردانی از کار خوب تیم یا حتی یک یا دو عضو که عملکرد برجسته‌ای داشته‌اند، می‌تواند انگیزه افراد را افزایش دهد. این تقدیر، چه در سطح کلی تیم و چه به‌صورت فردی، احساس مسئولیت‌پذیری و تعلق خاطر بیشتری را در تیم تقویت می‌کند. از این رو، این بخش از جلسه باید در قالبی مثبت و تشویق‌کننده انجام شود تا همه احساس کنند که تلاش‌هایشان مورد توجه قرار گرفته است.
پس از جلسه Sprint Review
باید مطمئن شویم که تمام موارد جدید تصمیمگیری شده در جلسه وارد Backlog محصول شده‌اند. این موارد میتوانند شامل فیچرهای جدید، تغییرات یا اصلاحات تأییدشده باشند. این کار به تیم کمک می‌کند تا تمامی نقاط مهمی که در جلسه مطرح شده را پیگیری کند و هیچ‌چیز از قلم نیفتد و روند برنامه‌ریزی برای اسپرینتهای بعدی به‌طور منظم و ساختارمند انجام شود.
یک روش ساده برای انجام این کار این است که موارد جدید را به ابزارهای مدیریت پروژه که تیم با آن کار می‌کند مثل جیرا یا ترلو اضافه کنید تا بتوانید دقیق ترین پیگیری ها را انجام دهید.
در نهایت
جلسه Sprint Review فقط یک بررسی ساده نیست؛ پلی استراتژیک است میان تلاش‌های تیم و چشم‌انداز محصول. اگر درست برگزار شود، به سکوی پرتابی برای رشد، همراستایی و انگیزه تیم شما تبدیل میشود. پس هر جلسه را جدی بگیرید، با اشتیاق برگزار کنید و با قدردانی از افراد به پایان ببرید.
|
در اجیلیتی، آموزش Scrum با محتوایی ساده و کاربردی ارائه میشود. تمرکز ما بر چالش‌های رایج تیم‌های ایرانی و نحوه مواجهه با آنهاست. اگر به دنبال پیاده‌سازی اسکرام هستید، این مسیر برای شماست.
|